Gentiaan

Gentiaan (grote gele )

Gentiana lutea

Gebruikte delen: de wortel.

Botanie en plantbeschrijving:

Beschreven is hier de grote, gele gentiaan.
Deze plant is van oudsher de op de voorgrond tredende geneeskrachtige plant van deze familie.
Nog niet zo heel lang geleden zagen de bergboeren deze plant als lastig onkruid, dat uitgeroeid moest worden.
Daarom is de plant nu zeldzaam en beschermd.
Deze statige plant wordt ongeveer 1 meter hoog.
De kale stengel is hol en draagt bladeren die kruisgewijs tegenover elkaar geplaatst zijn.
Die bladeren zijn groot, elliptisch en blauwgroen.
De bladstelen worden van onder naar boven steeds korter.
De grote, gele gentiaan is een overblijvende plant met een flinke wortel.
Eerst na enkele jaren komen er bloemen.

Bloeitijd: juli en augustus (september).

Voorkomen:
Hoofdzakelijk op kalkrijke grond in de Alpen; algemeen in de gebergten van het zuiden van Midden-Europa en in Zuid-Europa.

Werkzame stoffen:
Bitterstoffen, hoofdzakelijk gentiopicrine en de nog niet lang geleden ontdekte bitterstof, amarogentine. Verder nog wat looistoffen.

Gebruik Gentiaan:
De gentiaan wordt dus enkel gebruikt vanwege de bitterstoffen.
De andere stoffen zijn van ondergeschikte betekenis.
Het gehalte aan bitterstoffen is maar gering en daarom is het kruid geschikt om gebruikt te worden als maagtonicum.
Ongewenste prikkelende werking hoeft dan niet te worden gevreesd.
Gebrek aan eetlust, verminderde maagfunctie door gebrek aan maagsap-afscheiding; storingen bij de lediging van de maag, winderig, verslapping van maag- en darmfunctie kunnen alle met de kruidenthee geholpen worden.
Deels werken de bitterstoffen door contact met het slijmvlies in de mond; deels ook door opname in het lichaam.

Gentiaan als gebruik in de geschiedenis:
Goed voor de maag-, darm-, lever- en galfunctie.
Deze toepassingsmogelijkheden waren al bekend in de vijfde en vierde eeuw voor Christus en ze zijn ook te vinden bij Dioscorides en Plinius.
Dat namen de geneesheren in de middeleeuwen over en zo kwamen deze gegevens ook in de kruidenboeken terecht.
Een citaatje uit het kruidenboek van Hieronymus Bock (1577): ‘De meest gebruikte wortel is in Germania wel die van de gentiaan.
De gewone man neemt gentiaanwortel als natuurlijk middel goed voor de maag telkens als er inwendig onregelmatigheden worden bespeurd. Ook worden kalmoes en gemberwortel gebruikt.’
Sebastian Kneipp meent dat degene die beschikt over gentiaan, salie en alsem, een complete apotheek in huis heeft.

Gentiaan helpt bij:

– Winderig en is darmreinigend, darmreiniger, voor een natuurlijke stoelgang/ontlasting
(zie Mixtuur Darmreinigend en Winderig)
(zie ook Bijvoet, Bosaardbei, Brandnetel, Heemst, Hyssop, Kalmoes)
(zie ook Mixtuur voor een goede Darmfunctie)

– Bij een gebrek aan eetlust, bevordert de eetlust, is eetlustopwekkend (Mixtuur Gebrek aan Eetlust)
(zie ook Kamille, Gentiaan, Marjolein, Hyssop, Gember, Ijzerhard, Rozemarijn, Tijm, Kalmoes)
– Het is goed voor de maag (zie ook Mixtuur voor de Maag).
(zie ook Kamille, Gentiaan, Hyssop)
(zie ook Bijvoet, Ijzerhard Gember, Engelwortel, Bevernel, Goudsbloem, Marjolein, Heemst )
(zie ook Valeriaan en Hartgespan) (Rustgevend)
– Voor een goede darmfunctie (zie ook Mixtuur voor een goede Darmfunctie)
(zie ook Kalmoes, Marjolein / Majoraan, Duizendblad, Bijvoet, Bevernel, Tijm, Heemst)

(Engelwortel versterkt de werking van Kalmoes)
– Voor een goed zuur-base evenwicht in de maag bij een vol en opgeblazen gevoel.
(Gentiaan en Kalmoes helpen ook voor een goed zuur-base evenwicht)

– Goed voor de Lever (zie ook Mixtuur goed voor de Lever en de Galfunctie)
(Brandnetel, Gentiaan, Mariadistel, Bijvoet, Bosaardbei, Stinkende Gouwe zijn ook goed voor de lever)
– Ondersteunt Lever-/Galreiniging
– Ondersteunt de reinigende werking van de Lever
– Heeft een positieve invloed op lever en Galblaas
– Goed voor de Galfunctie (zie ook Pepermunt, Engelwortel en Bijvoet)
(zie ook Mariadistel, Marjolein, Melisse, Brandnetel, Klimop, Valeriaan, Gentiaan, Engelwortel)
(een mengsel van Kamillethee met Pepermunt en Melisse is ook goed voor de Galfunctie)
– Activeert, bevordert en ondersteunt het (natuurlijk) afweersysteem
(zie ook Mixtuur activatie afweerstysteem / immuunsysteem)
– Ondersteunt en stimuleert het immuunsysteem
– Ondersteunt herstel/aansterken na ziekte (alleen in context van opnieuw fit worden van het lichaam)
– Versnelt herstel na ziekte (alleen in context van opnieuw fit worden van het lichaam)
– In herstelperiodes en opnieuw fit worden
– Verhoogt de weerstand van het organisme
(zie ook Kamille, Sint Janskruid, Pepermunt, Mariadistel, Vlierbesbloesem)
(zie ook Mixtuur Verzachtende invloed op het hoofd)

– Sint Janskruid + Kamille helpen verzachtend en activeren de lichaamseigen afweerkrachten.

Bijwerkingen:
Bij de aangegeven doseringen hoeven geen bijwerkingen gevreesd te worden.
Mensen met hoge bloeddruk en zwangere vrouwen kunnen echter dit middel beter niet gebruiken.

Aanverwante kruiden:
– Bevordert, ondersteunt en helpt de spijsvertering /stofwisseling
(zie ook Engelwortel, Gember, Mariadistel, Venkel, Paardebloem en Gentiaan)

Toegelaten door de Keuringsraad Koag / Kag:
33.02, DE SPIJSVERTERING, maag, voor de maag
33.1 DE SPIJSVERTERING maag bij een vol gevoel in de maag
35.06, DE SPIJSVERTERING, darmen, stoelgang, voor een goede darmfunctie
35.44, DE SPIJSVERTERING, darmen, stoelgang, darmreiniger, darmreinigend
35.11 DE SPIJSVERTERING darmen stoelgang, voor een natuurlijke stoelgang/ontlasting
36.13 DE SPIJSVERTERING spijsvertering winderig
32.05, DE SPIJSVERTERING, afslanken, bij gebrek aan eetlust
32.08, DE SPIJSVERTERING, afslanken, eetlustopwekkend
32.06, DE SPIJSVERTERING, afslanken, bevordert de eetlust
33.11,DE SPIJSVERTERING,maag,bij een opgeblazen gevoel na het eten (geen link met brandend maagzuur)
33.18,DE SPIJSVERTERING,maag,voor een goed zuur-base evenwicht in de maag
82.04 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND weerstand/afweer/immuunsysteem ondersteunt het afweersysteem
82.05 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND weerstand/afweer/immuunsysteem aktiveert het afweersysteem
82.06 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND weerstand/afweer/immuunsysteem bevordert het (natuurlijk) afweersysteem
82.09 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND weerstand/afweer/immuunsysteem ondersteunt het immuunsysteem
82.1 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND weerstand/afweer/immuunsysteem stimuleert het immuunsysteem
103.3 DIVERSEN toepassing ondersteunt herstel/aansterken na ziekte (alleen in context van opnieuw fit worden van het lichaam)
103.31 DIVERSEN toepassing versnelt herstel na ziekte (alleen in context van opnieuw fit worden van het lichaam)
103.34 DIVERSEN toepassing in herstelperiodes
81.01 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND fit/energie/gezond wordt opnieuw fit
82.01 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND weerstand/afweer/immuunsysteem verhoogt de weerstand van het organisme
34.01 DE SPIJSVERTERING lever goed voor de lever
34.02 DE SPIJSVERTERING lever ondersteunt lever-/galreiniging
34.03 DE SPIJSVERTERING lever ondersteunt de reinigende werking van de lever
34.08 DE SPIJSVERTERING lever heeft een positieve invloed op lever en galblaas
34.06 DE SPIJSVERTERING lever goed voor de galfunctie
36.02 DE SPIJSVERTERING spijsvertering helpt de spijsvertering
36.03 DE SPIJSVERTERING spijsvertering ondersteunt (een gezonde) spijsvertering
36.04 DE SPIJSVERTERING spijsvertering bevordert de spijsvertering
83.01 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND stofwisseling ondersteunt de stofwisseling
83.03 ALGEMENE LICHAMELIJKE TOESTAND stofwisseling bevordert de stofwisseling